ظوابط بخشهای ورودی و خروجی

تاریخ : پنج شنبه 25 اسفند 1390

بازدید : 1862

نویسنده : محمد غفوری تبار

ظوابط بخشهای ورودی و خروجی

درب ورودي:موانع موجود بر سر راه ورود معلولين جسمي به ساختمانهاي عمومي نبايد صرفا با تخصيص ورودي فرعي به آنان حل شود، بلکه بايد با مناسب سازي يکي از وروديهاي اصلي براي معلولين، رفع گردد. در برخي از ساختمانها کم بودن عرض درب ورودي و يا وجود درب ديگري پس از درب ورودي اصلي آن هم با فاصله نامناسب و کم، موجبات مشکل را براي اين افراد فراهم مي سازد. در صورت ممکن نبايد از آستانه در محل هاي ورودي استفاده کرد ولي در صورت نياز آستانه قابل عبور براي صندلي چرخدار حداکثر 5/2 سانتيمتر مي باشد. وروديهايي که به صورت درب يک لنگه و داراي فضاي ورودي هستند بايد حداقل 120 سانتيمتر و حداکثر 150 سانتيمتر عرض داشته باشند. در ضمن وروديهايي که به صورت درب دولنگه و نيز داراي فضاي ورودي هستند بايد حداقل 120 و حداکثر 160 سانتيمتر عرض داشته باشند. ورودي ساختمان بايد در ارتباط بلاواسطه با آسانسور طبقات باشد و فاصله بين ورودي و آسانسور بايد بدون مانع باشد.

پارکينگ

- لازم است پارکينگ کارمندان از پارکينگ عمومي مجزا گردد و حتي الامکان فضايي سرپوشيده و يا حداقل سايه افکن (خصوصا براي پارکينگ کارمندان که ماشين مدت زيادي پارک مي گردد) در نظر گرفته تا از تابش آفتاب و نيز ريزش نزولات آسماني محفوظ باشد.

- ورودي سواره حداقل 150 متر از تقاطع خيابان فاصله داشته باشد، يا از لاين کند شونده براي دستيابي به ورودي استفاده شود.

راه پله هاي فرار

در هر يک از بال هاي برج دو پله اضطراري با قابليت مقاومت بالا در برابر حرارت و با درب هاي استاندارد براي استفاده در مواقع اضطراري تعبيه شده است که با تابلو و علائم راهنما مشخص گرديده است

قرارگيري يک پارکينگ حداقل دهانه 2.5 متر
قرارگيري دو پارکينگ کنار هم حداقل دهانه 4.5 متر
قرارگيري سه پارکينگ کنار هم حداقل دهانه 7 متر
طول مورد نياز جهت پارکينگ 5 متر
حداقل فضاي يک پارکينگ 2.5*5 متر
شعاع گردش يا طول مورد نظر جهت مانور 5 متر
حداقل عرض در ورودي پارکينگ 3 متر
عرض رمپ يکطرفه 3 متر و دوطرفه 6 متر
عرض رمپ قوسي يکطرفه 3.65 متر و دوطرفه 7 متر
شعاع داخلي مسير گردش در کليه پارکينگ ها 4.57 متر است.
شيب رمپ پارکينگ 15 درصد
هر واحد بالاي 100 متر در طبقه اول و دوم به يک پارکينگ نياز دارد.
واحد مسکوني کوچکتر از 150 متر يک پارکينگ -150 تا 200 متر 1.5 پارکينگ - بيش از 200 متر دو پارکينگ
همچنين درصورتي که تعداد واحد فرد باشد يک واحد از پارکينگ معاف است.

حداکثر ارتفاع مفيد واحد مسکوني 2.90 متر
حداکثر ارتفاع پارکينگ 2.20 متر
حداکثر ارتفاع مفيد پيلوت 2.40 متر
حداکثر ارتفاع زيرزمين 2.20 متر
حداکثر ارتفاع مفيد واحد تجاري 4.50 متر
حداقل ارتفاع مفيد ورودي پارکينگ 1.80 متر
ارتفاع مفيد خرپشته 2.20 متر
ارتفاع نورگيري در زيرزمين حداکثر 90 سانتي متر

حداقل سطح پنجره نبايد از يک پنجم سطح فضا کمتر باشد.
حداقل عرض حيات خلوت اگر سرتاسري باشد 2 متر و اگر سرتاسري نباشد 3 متر

احداث پيش آمدگي يا بالکن در گذر 12 تا 20 متر 80 سانتي متر و در گذر بالاي 20 متر 120 سانتي متر مجاز است.ارتفاي اين پيش آمدگي از زير آن تا روي خيابان 3.50 متر

حداقل عرض آشپزخانه و اتاق خواب 2.50 متر - نشيمن 3.00 متر - پاگرد 1.20 متر

نورگيري آشپزخانه و پذيرايي از يک پنجره به شرطي مجاز مي باشد که طول نورگيري کمتر از 8 متر باشد.
ابعاد نورگير براي اتاق خواب و پذيرايي 3*4 متر و براي آشپزخانه 2*3 متر مي باشد.

ابعاد مفيد آسانسور 2*1.60 متر
حداقل ارتفاع چاله آسانسور 1.50 متر

پله و رمپ در فضا هاي شهري
موارد استفاده :
پله به عنوان يکي از مصالح پوششي کف ، ارتباط بين سطوح نا همطراز را امکان پذير مي سازد . پله همچنين مي تواند در تعريف فضاها و حتي به عنوان مکاني براي نشستن و استراحت مورد استفاده قرار گيرد .
ابعاد :
در طرح هاي شهري براي رعايت اصول ايمني و راحتي معمولا حداقل عرض پله را 1/5 متر در نظر مي گيرند . هر رشته پلکان ترجيحا بايد داراي حداقل 3 سکو باشد . رابطه بين کف پله (t) و ارتفاع يا خيز پله (r) را مي توان با استفاده از فرمول : ميلي متر 700 يا 600 2r+ t = محاسبه کرد . حداکثرر ارتفاع پله در اماکن عمومي شهرها ، 150 ميلي متر اما اندازه مناسب تر بين 80 تا 120 ميلي متر است .
وزن يا آهنگ :
وزن يا آهنگ ايمني بالا رفتن و پايين آمدن از پله را پله را ميسر مي کند . اين ايمني با ثابت بودن ابعاد ( کف و ارتفاع ) تامين مي گردد . ليک در برخي نقاط که پله ها در مسير اصلي و مستقيم قرار ندارند ، براي ايجاد دسترسي سريع به مکان مورد نظر ، مي توان با تغيير متناسب آهنگ ( کاهش تعداد گامها اما بلند تر برداشتن گامها ) امکان حرکت آهسته تر مسافران پياده را فراهم کرد .
مقطع طولي :
زماني که هدف ، ايجاد ايمني بيشتر باشد ، لازم است تا حد ممکن لبه پله تشخص و وضوح کافي داشته باشد . براي نيل به اين مقصود بايد : الف : در نحئه پيوند ، نوع مصالح به کار رفته و رنگ آن تغيير ايجاد کرد . ب : انعکاس يا تصوير لبه ها ، يک خط سايه دار ايجاد کند . پله هايي که لبه آنها گرد ( به شکل بيني گاو ) است ، اگر چه کمتر صدمه مي بينند ، اما وضوح و هويت خود را از دست مي دهند .
سطوح شيب دار ( رمپ ها ) :
در شيب 1:12 ( حدودا 8.5% ) حرکت صندلي چرخ دار و کالسکه بچه به خوبي امکان پذير است . شيب 1:15 ( 6.7%) مناسب تر است ، اما هيچگاه استفاده از رمپ هايي با شيب بيش از 1:20 ( 5%) در محوطه بيمارستان ها جايز نيست . سطح رمپ ها نبايد لغزنده بوده و آب هاي سطحي بايد به کرانه هاي جانبي آن هدايت و سرازير شود .
رمپ هاي پلکان :
در مسير هاي طولاني و شيب دار ، رمپ هاي که پلکاني عملکرد بهتري دارند . اين نوع رمپ ها ، امکان صعود را به صورت پيوسته و يکنواخت ، فراهم مي کند . در اين نوع مسير ها ، حرکت توامان ( شانه به شانه ) دو صندلي چرخ دار و يا دو کالسکه بچه امکان پذير خواهد بود . پله هاي صعود يا سکوها بايد وضوح و برجستگي نماياني داشته باشند . خيز يا ارتفاع آنها نبايد از 100 ميلي متر تجاوز کند . سطح پله مي تواند از 450 ميلي متر هم کمتر باشد ، اما اندازه مناسب در حدود 1 متر ، يعني به اندازه يک گام بلند است . شيب سطح هر پله حداکثر 8.5% و براي ايجاد تنوع ، مي توان پله ها را در دسته هاي 2 يا 3 تايي در بخشهاي مختلف رمپ که به خوبي ديده مي شوند ، تعبيه کرد .
پله و رمپ :
براي تامين دسترسي بهتر معلولين و با هدف شکستن و خرد کردن تدريجي شيب هاي طولاني مي توان ترکيبي از رمپ و پلکان را به کار گرفت . محل تلاقي پله و رمپ را به گونه طراحي کرد که امکان حرکت آزادنه بين رمپ و پله برقرار گردد .
تغيير سطح :
تغيير سطوح به اندازه چند پله در يک مسير پياده ، عنصر جداکننده پياده روهاي محلي مسيرهاي سواره ( مسافران پياده و وسائل نقليه ) به شمار مي رود . براي بهبود بخشيدن به چشم انداز، مي توان در طول مسير پياده ، مکانهايي نظير بوفه ، کيوسک هاي فروش و تعدادي نيمکت را در سطحي مرتفع تر از کف معبر سواره مستقر کرد . اين اختلاف سطح ، عابرين را از خطر تردد وسائل نقليه در امان نگاه مي دارد .
پلکان جهت نشستن :
در مکان هاي مرتفع که استفاده از مناظر اهميت زياد دارد ( مانند تفرجگاهها ، حريم رودخانه ها و طول سواحل ) ، بايد براي سطح پله ها يا سکوها وسعت بيشتري در نظر گرفته شود ، به نحوي که در قدم زدن ، نشستن و تماشا کردن به خوبي امکان پذير گردد.
ايمني :
پله ها به ويژه در اماکن عمومي بايد هويت و وضوح کافي داشته و از ضوابط مربوط به ساختمان سازي نظير تعداد پله ها در يک مسير ، نحوه قرار گيري پله ها ، عرض مناسب پاگردها و وضعيت نرده ها تبعيت کند .
روشنايي :
تامين نور کافي به ويژه در مکان هاي غير هم سطح ، خصوصا در ابتدا و انتهاي رشته پلکان ، ضروري است .

پله فرار و آسانسور در ساختمانهاي داراي پيلوت و چهارطبقه روي پيلوت به آسانسور و پله فرار نياز نيست. در ساختمانهاي 5 طبقه چنانچه طبقه 4 و 5 بصورت دوبلکس باشد به آسانسور و پله فرار نياز نيست. در ساختمانهاي بيش از 5 طبقه پله فرار و آسانسور الزامي است.

پارکينگ تعداد پارکينگ مورد لزوم به تعداد 70 درصد تعداد واحدهاي مجاز خواهد بود. رمپ پارکينگ در فضاي باز ساختمان پيش بيني مي شود و جزء سطح زيربنا نيست. حداکثر ارتفاع پارکينگ 04/2 و حداقل ارتفاع ورودي آن 80/1 متر است. پارکينگ در زيرزمين بايد داراي دسترسي مستقيم به طبقات باشد. شيب رمپ 17% (حداکثر) جاي پارک هر اتومبيل هر اتومبيل 5/2*5 به انضمام فضاي مناسب جهت مسير حرکت به داخل و خارج (استاندارد) حداقل عرض رمپ جهت دسترسي پارکينگ مسکوني 5/2 متر و در تجاري 5/3 متر. در پارکينگ فاصله آکس تا آکس ستون ها در همکف يا زيرزمين حداقل 5/5 متر. به ازاي هر دو واحد مسکوني يک پارکينگ مورد نياز است. در صورت گاراژي بودن پارکينگ به ميزان حداقل 16 مترمربع جهت پارکينگ و براي هر پلاک دو گاراژ لازم است. در آپارتمانهاي 4 واحدي دو پارکينگ لازم است (هر دو واحد يکي). بازاي هر واحد اضافي يک پارکينگ مورد نياز است و مساحت هر پارکينگ حداقل 25 مترمربع

3-ضوابط مربوط به مسير و دستگاه پله

1-3- پلكان بنا بايد مطابق ضوابط بند 3-1-3-3-3 ( مبحث 3 مقررات ملي ) دوربندي و با درب ايزوله ضد دود و خود بسته شو از ساير بخشها مجزا شوند و با ضوابط مندرج در بند 3-1-3-3 مطابقت داشته باشند .

2- 3-عرض پله ها و پاگردها و مسير راه خروج نبايد در هيچ قسمت از طول مسير كاهش يابد .

3-3-دهليز پلكان بدون هيچ واسطه اي تا بام مجموعه ادامه داشته باشد .

4-3-اندازه عرض هر مسير پله حداثل 112 سانتيمتر ، عرض پاگردپيش ورودي ( لابي ) طبقات حداقل 150 سانتيمتر و عرض پاگرد نيم طبقه استراحت حداقل 120 سانتيمتر در نظر گرفته و اجرا شود .

5-3-دهليز پلكانها با ساختار مقاوم حريق دوربندي وساير قسمتها مجزا گردد.

6-3-استفاده از پله هاي مارپيچ در راههاي خروج مجاز نمي باشند.

7-3-پلكانهاي خارجي يك راه مداوم و بي خطر و بي مانع تا سطح زمين با محل كاملاً امني براي متصرفين فراهم نمايد

8-3-براي سالنهاي اجتماعات با ظرفيت بيش از صد نفر، سينماها، بيمارستانها ، هتلها ...ضروري ميباشد.

9-3-در يك ساختمان با كاربري مختلف (مسكوني تجاري دفتر كار... ) ضروري است از نظر ايمني دستگاه پله مسكوني مستقل از دستگاه پله كاربريهاي ديگر در نظر گرفته شود.

10-3- راه دسترسي به انباري تجاري واقع واقع در زير زمين از انتهاي انباري غير مجاز مي باشد و مقتضي است از داخل واحد تجاري با فاصله حداكثر 2/1 متر از معبر عمومي و ترجيحاً بطور مستقل از برگذر در نظر گرفته شود.

11-3- حداقل تعداد خروجيهاي مورد نياز براي فضاهاي بزرگ و همچنين حداقل عرض خروجي مطابق جدول محاسبه گردد.

عرض خروجي	تعداد اشغال كنندگان ( نفر)	تعداد خروجي	تعداد اشغال كنندگان ( نفر)
Cm80	1 تا 50	1	1 تا 50
Cm90	51 تا 110	2	51 تا 500
Cm100	111 تا 170	3	501 تا 1000
Cm110	171 تا 220	4	1001 تا 2000
Cm120	221 تا 240	5	2001 تا 4000
Cm130	241 تا 260	6	4001 تا 7000
Cm140	261 تا 280	7	7000 تا 11000
Cm150	281 تا 300
Cm160	301 تا 320
Cm170	321 تا 340

ضوابط مربوط به آسانسور

1-4- آسانسور خارج از مركز دستگاه پله طراحي گردد.

2-4- چاه آسانسور تا روي فوندانسيون ساختمان امتداد يابد و يا در صورت قرارداشتن فضاي آزاد زير چاهك آسانسور يك ستون زير ضربه گيرهاي چاهك با تامين ايستائي پنج هزار نيوتن بر متر مربع در نظر گرفته شود.

3-4- ابعا مفيد چاه آسانسور حداق 150*150 سانتيمتر باشد.

4-4- درب چاه آسانسور داخل موتور خانه تاسيسات قرار نگيرد.

5-4- در نظر گرفتن اطاق مستقل براي موتور خانه آسانسور ، دريچه به ابعاد حداقل 80*60 سانتيمتر زير كف موتور خانه روي ديوار جانبي با بازشو به بيرون .

6-4- هر گونه بازشو ( روزنه ، دريچه ) به چاه آسانسور بجز در ورودي به چاه و دريچه مورد بند5-4 غير مجاز است.

7-4- رعايت كليه اصول استانداردمربوط به آسانسور و در نظر گرفتن تجهيزات كامل ايمني آسانسور ( از قبيل گاورنر ، پاراشوت ، ميكروسوئيچهاي كنترل كنند ه )

8-4- ديوارهاي جانبي چاه آسانسور خود ايستا و مقاوم حريق و بدون هيچگونه روزنه اجرا گردد.

9-4- در نظر گرفتن چاه ارت و اتصال اسكلت فلزي چاه ، كابين ، قاب وزنه ، تجهيزات موتور خانه و كليه قسمتها به سيستم ارتينگ با مقاومت حداكثر 5 اهم .

10-4-در نظر گرفتن ارتفاع حداقل 180 سانتيمتر از سطح سكو در موتور خانه آسانسور تا سقف موتور خانه آسانسور.

5- ضوابط مربوط به رمپ پاركينگ

1-5- شروع رمپ با 5/2 متر فاصله از معبر عمومي ( پياده رو )

2-5- شيب حداكثر 15%

3-5- رعايت ارتفاع حداقل 195 سانتيمتر از روي رمپ تا زير سقف بالاي رمپ .

4-5- حداقل قطر در چرخش 180 درجه 12 متر رعايت گردد.

5-5- حداقل وتر مثلث در زاويه چرخش 90 درجه رمپ 7 متر رعايت گردد.

6-5- درنظر گرفتن رمپ به عرض حداقل 5/3 متر براي پاركينگ با ظرفيت كمتر از 24 خودرو ضروري است.

7-5- در نظر گرفتن دو رمپ با عرض حداقل 5/3 متر يا يك رمپ با عرض حداقل 5 متر براي پاركينگ با ظرفيت بيش از 24 خودرو بصورت رفت و برگشت ضروري است .

8-5- درنظر گرفتن راه دسترسي دستگاه پله و رمپ براي پاركينگها در طبقات فوقاني وزير زمين به كد همكف تراز خروجي ضروري است .

9-5- تامين راه دسترسي خودرو صرفاً توسط جك آسانسور و در نظر نگرفتن رمپ غير مجاز است ( بجز پاركينگهائي كه تمام طبقات كاربري پاركينگ دارد و در اين مورد رمپ بصورت ترجيحاً مطرح است ).

10-5- دوربندي ايستگاه مشترك دستگاه پلكان وآسانسور در پاركينگ ساختمانها و نصب در دود بند خودبسته شو.

6- ضوابط مربوط به موتور خانه تاسيسات

1-6- طراحي موتور خانه تاسيسات خارج از زير بنا و در صورت عدم امكان ، مجاور يك جبهه به فضاي آزاد با پنجره به فضاي آزاد در نظر گرفته شود.

2-6- موتور خانه تاسيسات در جوار چاه آسانسور ، دستگاه پله و سالن اجتماعات قرار نگيرد . و در صورت عدم امكان ، ديوار مشترك بين آنها مقاوم حريق باشد.

3-6- داكت مستقل براي لوله هاي تاسيسات ، كابلهاي برق ودود كشها درنظر گرفته شود.

4-6- حداقل 3/1 فضاي موتور خانه به صورت فضاي پرت منظور شود.

5-6- در نظر گرفتن تهويه به تناسب حجم موتور خانه

7- ضوابط مربوط به سيستم اعلام كننده حريق

1-7- براي ساختمانها كه نياز به راه دسترسي يا پله اضطراري داشته باشند و ساختمانهاي صنعتي ، انبارها ، اداري ، عمومي ، سينماها ، سالنهاي اجتماعات مراقبتي ، درماني ، اقامتي عمومي ، مجتمع هاي تجار ي واماكن پر مخاطره ضروري است .

2-7- طراحي بر اساس استاندارد جهاني از قبيل BS5839 يا EN54 اقدام شود.

3-7- تاييد طرح قبل از اجراء توسط سازمان آتش نشاني ضروري است .